Cảnh giác khi bị khó thở như chết đuối khi ở trên cạn

Chào bác sĩ,

Trong khoảng thời gian dài vừa qua, em rất hay bị khó thở thành từng cơn với những biểu hiện lặp đi lặp lại theo đúng thứ tự. Đầu tiên là ho rồi thấy ngực rất nặng, sau đó khó thở tăng dần và dẫn tới thở rít lên từng hồi, nhiều khi có cảm giác người lịm đi như sắp "chết đuối" trên cạn. Mỗi lần cơn khó thở xuất hiện chỉ kéo dài khoảng 10' nhưng nó rất hay tái đi tái lại trong ngày. Ngoài ra, cơ thể em không hề có triệu chứng gì khác lạ nữa. Mong bác sĩ giải đáp liệu em có mắc phải bệnh gì nguy hiểm không và cách chữa trị ra sao ạ? Em xin cảm ơn! (break...@yahoo.com.vn).


Trả lời:

Chào em,

Theo những gì em mô tả trong thư thì bác sĩ Mèo nghĩ nhiều khả năng là em đã mắc phải chứng hen phế quản. Bệnh liên quan đến sự viêm mãn tính niêm mạc đường hô hấp gây co thắt phế quản và tăng tiết dịch nhầy.

Nó cũng đặc trưng cho một thể tạng bị quá mẫn và sự phản ứng quá mức ở niêm mạc đường thở, dẫn đến co thắt và tăng tính phản ứng của các nhánh phế quản, gây ra cơn hen.

Hen phế quản có tính chất gia đình, cho nên bệnh nhân hen thường có bố mẹ, anh chị em ruột... cũng bị hen hoặc bị một bệnh dị ứng khác (viêm mũi dị ứng, eczema, bệnh mày đay, phù Quinke...).

Cơn hen thường xảy ra khi cơ địa dị ứng gặp lại một chất nào đó mà nó xung khắc (gọi là dị nguyên). Dị nguyên rất đa dạng, phong phú quanh môi trường sống (có thể là bụi nhà, lông súc vật, phấn hoa, hóa chất...).

Nếu nhẹ sẽ chỉ kéo dài 5 - 10 phút, nặng có thể hàng giờ, thậm chí cả ngày. Cơn hen dứt, nhưng sớm muộn cũng lại tái phát bởi bệnh hen vẫn còn, vì thể tạng người bệnh không hề thay đổi. Qua bao nhiêu lần như vậy có thể dẫn đến những biến chứng như viêm phế quản mãn, giãn phế nang, cơn hen ác tính...

Về điều trị, tốt nhất phải nhằm ba mục tiêu: trị tận gốc cơ địa dị ứng, chống viêm, chống co thắt phế quản. Tuy nhiên, hiện nay chưa có cách trị tận gốc, chỉ điều trị triệu chứng (chống viêm, chống co thắt phế quản) bao gồm một số loại thuốc sau:

- Theophylin: đã từng thông dụng phổ cập rộng rãi, là thuốc giãn phế quản rất sẵn có và rẻ tiền, nhưng khoảng cách giữa liều điều trị và liều gây độc rất hẹp, nên hiện ít dùng. Tuy nhiên, những nghiên cứu gần đây lại cho thấy theophylin cũng có tác dụng chống viêm (thông qua việc làm giảm các gen tổng hợp protein viêm) và điều hòa miễn dịch, nhưng thấp hơn so với tác dụng gây giãn phế quản.

- Corticoid loại uống: có tác dụng ức chế sự tổng hợp các protein viêm dẫn đến giảm phản ứng viêm do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nó chống viêm rất tốt nhưng đồng thời nó cũng phát huy tác dụng tại nhiều bộ phận của cơ thể nên sẽ gây ra nhiều tác dụng không mong muốn (giữ nước, tăng huyết áp, suy tuyến thượng thận...) có hại về lâu dài nên hiện nay ít dùng.

- Các thuốc xịt salmeterol, salbutamol: đây là những thuốc kích thích chọn lọc các thụ thể beta 2 chống co thắt phế quản. Đặc biệt salbutamol (biệt dược: ventolin, astalin...) có tác dụng rất nhanh, mau chóng cắt cơn hen, nhưng tác dụng ngắn không quá 4 giờ. Còn salmeterol có tác dụng kéo dài 12 giờ, nhưng không cắt cơn nhanh.

Ngoài ra, xu hướng nổi trội hiện nay là điều trị dự phòng cơn hen phế quản bằng thuốc dạng xịt “2 trong 1” - nghĩa là corticoid phối hợp với thuốc chống co thắt phế quản chung trong một bình xịt có van định liều. Sự kết hợp “2 trong 1” này rất có lợi, thuốc giãn cơ phế quản hoạt hóa thụ thể corticoid làm tăng tác dụng của corticoid trên thụ thể này, tăng cường sự di chuyển thuốc vào trong nhân tế bào, nhờ vậy mà tăng cường sự kháng viêm. Trong khi đó corticoid làm tăng tổng hợp bêta 2, nhờ vậy mà làm tăng tác dụng của thuốc chống co thắt phế quản. Như vậy, sự kết hợp này cho hiệu quả kép, vừa tăng tác dụng cùng chiều vừa hoạt hóa lẫn nhau.

Vì vậy, bác sĩ Mèo khuyên em tốt nhất nên đến bệnh viện chuyên khoa khám trực tiếp để nhận được chỉ định điều trị kịp thời và thích hợp cho tình trạng của mình.

Chúc em sớm khỏi bệnh và khỏe mạnh!